Tôm Việt Nam bứt phá tại thị trường Trung Quốc

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hong Kong đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành điểm sáng nhất trong bức tranh xuất khẩu thủy sản năm nay. Với lợi thế về chất lượng và các dòng sản phẩm giá trị gia tăng, tôm nước ta ngày càng khẳng định chỗ đứng tại phân khúc cao cấp của thị trường tỷ dân.

Theo số liệu của Cục Hải quan, tính đến ngày 15/8/2025, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hong Kong đạt gần 767 triệu USD, tăng tới 76% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm gần 29% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Riêng trong nửa đầu tháng 8, kim ngạch đạt gần 57 triệu USD, chiếm khoảng 30% tổng giá trị xuất khẩu tôm của nước ta. Đây là mức tăng trưởng được đánh giá ấn tượng nhất trong số các thị trường nhập khẩu tôm của Việt Nam năm nay.

Trong cơ cấu sản phẩm, nhóm “tôm khác” (bao gồm tôm hùm, tôm rảo…) chiếm tỷ trọng áp đảo, với mức tăng trưởng bứt phá, đặc biệt là ở các sản phẩm sống, tươi và đông lạnh. Điều này phản ánh xu hướng tiêu dùng mạnh mẽ tại Trung Quốc đối với những sản phẩm cao cấp, trong đó nổi bật là tôm hùm sống. Bên cạnh đó, tôm sú xuất khẩu cũng tăng trưởng ấn tượng theo cả con số, trong khi tôm chân trắng giảm nhẹ. Tuy nhiên, mảng tôm chân trắng chế biến lại tăng, cho thấy thị hiếu người tiêu dùng đang dịch chuyển sang những sản phẩm tiện lợi, chế biến sẵn.

Tuy nhiên, tăng trưởng mạnh mẽ cũng đi kèm áp lực cạnh tranh ngày càng lớn. Bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), phân tích: Ecuador hiện nắm ưu thế vượt trội tại Trung Quốc nhờ nguồn cung dồi dào, giá thành thấp và phù hợp thị hiếu, đặc biệt là dòng tôm nguyên đầu đông lạnh. Ấn Độ đứng thứ hai nhưng đang mất dần thị phần do vướng mắc về kiểm soát chất lượng và chi phí sản xuất.

Trong bối cảnh đó, tôm nước ta không cạnh tranh trực diện ở phân khúc phổ thông mà nổi bật ở phân khúc cao cấp, nhờ các sản phẩm tôm sú cỡ lớn, tôm hùm sống và các dòng chế biến có giá trị gia tăng. “Đây là lợi thế giúp tôm Việt Nam khai thác tốt hơn các thị trường ngách nhiều tiềm năng, khi nhu cầu cao cấp hóa tại Trung Quốc ngày càng rõ nét,” bà Kim Thu nhấn mạnh.

Triển vọng ngắn hạn cho thấy xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trưởng, đặc biệt trong các dịp lễ lớn như Trung thu, Tết Dương lịch và Tết Nguyên Đán, khi nhu cầu tiêu thụ và biếu tặng hải sản tăng cao. Các dòng sản phẩm tôm hùm sống, tôm sú cỡ lớn và tôm chân trắng chế biến sẵn được dự báo sẽ giữ vai trò chủ lực.

Tuy vậy, về trung hạn, ngành tôm Việt Nam sẽ phải đối mặt với thách thức không nhỏ. Sản lượng nuôi trong nước của Trung Quốc ngày càng gia tăng, có thể làm giảm nhu cầu nhập khẩu. Cùng với đó, sự cạnh tranh từ Ecuador và Ấn Độ vẫn hiện hữu, tạo áp lực đáng kể cho doanh nghiệp Việt Nam.

Để giữ vững đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần kiên định với chiến lược tập trung vào chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và nhắm đến phân khúc cao cấp. Bên cạnh đó, việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do, khai thác các ưu đãi thuế quan và tiêu chuẩn cao bộ, ngành sẽ giúp mở ra chìa khóa đảm bảo sự hiện diện bền vững tại thị trường này.

Theo dự báo VASEP, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt Nam trong năm 2025 có thể đạt từ 3,6 đến 3,8 tỷ USD nếu doanh nghiệp tiếp tục tận dụng tốt thị trường châu Á, Liên minh châu Âu (EU), các nước trong khối CPTPP và đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng sang Nhật Bản.

Tuy nhiên, hiệp hội cũng cảnh báo tốc độ tăng trưởng có thể chậm lại trong nửa cuối năm nếu Mỹ tiếp tục giảm nhập khẩu tôm từ Việt Nam do các rào cản thuế và biện pháp phòng vệ thương mại. Trong khi đó, nhiều đối thủ như Ecuador, Indonesia hay Philippines đang duy trì mức thuế nhập khẩu thấp, tạo thêm áp lực cạnh tranh.

Trước bối cảnh đó, chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam chủ động mở rộng thị trường, tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến và đáp ứng tốt hơn các chứng nhận quốc tế. Chiến lược định giá linh hoạt, phù hợp biến động chính sách toàn cầu, cũng sẽ là yếu tố quan trọng giúp ngành tôm Việt Nam duy trì vị thế trên bản đồ xuất khẩu thủy sản thế giới.

Nguồn: Thuysavietnam.com.vn