Cà Mau với khát vọng nâng tầm ngành tôm Việt

Với định hướng phát triển thuỷ sản thành ngành kinh tế trọng điểm, thời gian qua, tỉnh Cà Mau đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp nhằm hình thành nền sản xuất hàng hoá lớn gắn với công nghiệp chế biến hiện đại, phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu; trong đó, ngành hàng tôm đóng vai trò trọng tâm, chủ lực.

Cà Mau hiện có trên 40 doanh nghiệp xuất khẩu, trong đó 32 nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu với tổng công suất đạt 250.000 tấn/năm.

Chủ động vượt khó

Nhiều năm qua, diện tích nuôi tôm của tỉnh Cà Mau luôn ổn định, năng suất, chất lượng tăng trưởng qua từng năm. Nghề nuôi tôm đã có những thay đổi nhanh chóng không chỉ từ việc tái cơ cấu, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong sản xuất mà còn do doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản, đơn vị xây dựng các dự án mạnh dạn hợp tác với người dân, địa phương phát triển đa dạng loại hình nuôi đạt chứng nhận quốc tế…

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phan Hoàng Vũ cho biết, người nuôi thay đổi nhanh về cơ cấu sản xuất, ứng dụng công nghệ trong sản xuất góp phần tăng năng suất và sản lượng. Cơ cấu nuôi tôm nước lợ của tỉnh duy trì 5 loại hình chính: nuôi công nghiệp (bán thâm canh, thâm canh, siêu thâm canh), quảng canh cải tiến, tôm – lúa, tôm – rừng và quảng canh kết hợp.

Loại hình nuôi tôm siêu thâm canh, nuôi tôm có chứng nhận đang được người nuôi ưa chuộng. Diện tích nuôi tôm siêu thâm canh hiện đạt khoảng 4.750 ha; diện tích nuôi tôm được chứng nhận, với các loại hình nuôi là tôm – lúa, tôm – rừng đạt khoảng 20.000 ha. Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là mô hình đột phá, có triển vọng để phát triển trong tương lai giúp đạt mục tiêu về sản lượng và giá trị.

Xác định được tầm quan trọng của liên kết chuỗi, thời gian qua, Cà Mau không ngừng thúc đẩy mối liên kết chuỗi giá trị nhằm đưa ngành tôm phát triển theo hướng ổn định, bền vững. Từ năm 2018 đến nay, ngành nông nghiệp Cà Mau đã phối hợp với các tổ chức, cá nhân xây dựng, hình thành vùng nuôi tôm được cấp chứng nhận hữu cơ, sinh thái (trong nước và quốc tế) với sự tham gia của 7 công ty chế biến, xuất khẩu thủy sản vào chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tôm với tổng diện tích hơn 23.000 ha/4.000 hộ; trong đó, vùng nuôi tôm rừng 22.600 ha, tôm lúa 565 ha. Sản lượng hàng năm đạt từ 8.000 – 10.000 tấn.

Các chuyên gia nhận định, để đạt được kết quả này, giải pháp khắc phục khó khăn, thức thách của ngành hàng tôm Cà Mau đã phát huy hiệu quả, nhất là việc thích ứng trước tác động của thị trường đang dần cải thiện rõ rệt. Sau khi tăng trưởng mạnh mẽ và bứt phá do ảnh hưởng từ các cuộc xung đột trên thế giới, lạm phát tại các nền kinh tế lớn như Mỹ và châu Âu… đã khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, từ đó sức tiêu thụ hàng hóa giảm. Đồng thời, với sự phục hồi mạnh mẽ trong nuôi trồng, sản xuất tôm của một số nước (Ecuador, Ấn Độ, …) cũng khiến cho con tôm Việt Nam bị cạnh tranh nhiều hơn, nhất là giá.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Cà Mau Dương Vũ Nam thông tin, đơn hàng sụt giảm, chậm xoay vòng vốn, doanh nghiệp thiếu tài sản đảm bảo dẫn đến khó tiếp cận tín dụng. Hạn mức cho vay thấp nên doanh nghiệp khó chủ động về vốn để duy trì hoạt động kinh doanh; hạn mức tín dụng mỗi năm giảm dần theo giá trị tài sản khấu hao trong khi tài sản mới không có; chỉ có hàng tồn kho có thể thế chấp được nhưng ngân hàng lại không nhận thế chấp hàng tồn kho…

Để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu vượt khó, UBND tỉnh Cà Mau đã thành lập Tổ Công tác đặc biệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ doanh nghiệp, nhà đầu tư, dự án trên địa bàn. Tỉnh tổ chức nhiều cuộc xúc tiến thương mại ngoài nước đối với mặt hàng tôm Cà Mau tại các thị trường trọng điểm. Qua đó, giúp doanh nghiệp có cơ hội tìm hiểu, nghiên cứu thị trường, gặp gỡ, củng cố quan hệ với khách hàng cũ, tìm kiếm khách hàng mới để mở rộng thị trường xuất khẩu.

Khát vọng nâng tầm ngành tôm Việt 

Ông Dương Vũ Nam thông tin, so sánh với các cường quốc xuất khẩu tôm khác, Cà Mau nói riêng và Việt Nam nói chung có lợi thế cạnh tranh lớn nhờ vào sản phẩm giá trị gia tăng. Sản phẩm này giúp cho Cà Mau nhiều năm giữ vững thị phần tại các thị trường như: Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Australia, Hàn Quốc…

Hiện doanh nghiêp xuất khẩu của Cà Mau đang sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng từ các dòng tôm sú, thẻ, chì (tôm đất, tôm bạc, tôm chì biển) cùng một số sản phẩm phổ biến như: Tôm thịt tươi, hấp; tôm easy peel, shushi, Nobashi; tôm tẩm bột rất được ưa chuộng. Các sản phẩm chế biến sâu này đã từng bước khẳng định và nâng tầm giá trị tôm Cà Mau.

Tuy nhiên, ngành tôm Cà Mau vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử chỉ rõ, quy hoạch phát triển ngành tôm còn nhiều bất cập, hạ tầng nuôi trồng thủy sản chưa đáp ứng được yêu cầu, dịch vụ cung ứng vật tư đầu vào, chất lượng, giá cả giống, thức ăn, thuốc, các chế phẩm phục vụ cho nuôi trồng thủy sản không ổn định, cạnh tranh thiếu lành mạnh, khó kiểm soát…